Achtergrond Driemasterschoener

Brief uit het archief Fridtjof Nansen; Brief d.d.1954 (toelichting 2008 zie onder)

Een goede vangst

Begin 1947 deze ambtenaren van de C.C.D een goede vangst. Op de grens van Den Haag en Wassenaar hielden zij twee vrachtauto's aan, die geladen waren met gesmokkelde Amerikaanse sigaretten. Er volgde een onderzoek en al spoedig ontdekte men dat de smokkelwaar was aangevoerd met de Portugese schoener "Rainha Santa Isabel", die in een der Rotterdamse haven lag. Het schip werd aan de ketting gelegd en later - de vraag, wie de eigenaar van het schip was, werd niet tot klaarheid gebracht - verkocht.

Het werd stil om het smokkelschip tot Juni 1951 door de nieuwe eigenaren bekend werd gemaakt, dat zij de schoener, die inmiddels was opgekalefaterd en van een nieuwe motor voorzien, in de vaart wensten te brengen als een klein drijvend jaarbeursschip. Die plannen zijn echter nooit verwerkelijkt en weer werd het stil om de Rainha Santa Isabel.

Thans in 1954 hebben anderen het oog op de schoener laten vallen, te weten de zeeverkenners van het district Rotterdam van de vereniging "De Nederlandse Padvinders". Ook zij hebben plannen gemaakt, waarin dit schip een belangrijke rol speelt en zij hopen, dat hun plannen wél verwezenlijkt kunnen worden.

Voor de 18 zeeverkenners groepen (750 leden) in het district Rotterdam zou het bezit van dit schip van bijzondere betekenis zijn. Het zeeverkennen, de padvinderij te water, bereidt zich in Rotterdam gestadig uit, hetgeen zijn oorzaak vindt in de aantrekkingskracht, welke water nu eenmaal op Hollandse en zeker Rotterdamse jongens heeft. Waar het aantal voor padvindersactiviteiten geschikte terreinen in en om de groeiende stad voortdurend kleiner wordt, is het logisch, dat de jongeren zich tot het water wenden, dat hun de kans verschaft, tegemoet te komen aan een zekere drang tot avontuur, die in de dagelijkse omgeving onbevredigd blijft. Het zeeverkennen kan voor bepaalde jongens, die als zeeverkenner onder de bekoring van het water en het varen zijn gekomen, hebben de zeevaart tot beroep gekozen.

Waarvoor willen de Rotterdamse zeeverkenners de "Rianha Santa Isabel"gebruiken? In het najaar, de winter en het voorjaar zal de schoener dienst doen als cursusschip voor leiders en jongens. De laatsten kunnen dan in een ideale omgeving vertrouwd worden gemaakt met de gebruiken op oude zeilschepen en de daaraan verbonden romantiek. Tevens zal het schip huisvesting kunnen bieden aan enige zeeverkenners groepen, hetgeen een uitkomst mag heten, aangezien het bijzonder moeilijk is een geschikt onderkomen voor deze groepen te vinden. Zo gebruiken 175 jongens reeds enige jaren een ondergrondse schuilkelder als clubhuis, waarin wel het grondwater maar niet het daglicht doordringt.

Indien het district Rotterdam er in mocht slagen, de schoener in eigendom te krijgen, zullen ook de overige zeeverkenners in Nederland er van kunnen profiteren. Het is namelijk de bedoeling, dat het schip 's zomers ligplaats op groot water zal nemen, waar het dan als kampwachtschip voor zeeverkennersgroepen uit het gehele land ter beschikking zal staan. Bovendien zal het een aantal weken dienst doen als trainingsschip voor leiders en oudere jongens, te weten loodsen (17-25 jaar) en senior zeeverkenners (15-17 jaar). Ook de Gilwell-cursus, een bijzondere scholing in leiderschap en nautische kennis voor zeeverkenners, zal dan aanboord van het schip gehouden kunnen worden.

U ziet dat wij aan de "Rianha Santa Isabel"een heel wat betere bestemming willen geven, dan die, welk het ruim zeven jaar geleden had.

Thans willen wij gaarne iets vertellen over de wijze, waarop wij in het bezit van de schoener hopen te komen. Het voornemen is, dat het schip zal worden aangekocht door de Stichting ter Bevordering van de Padvindersbeweging te Rotterdam.

De prijs bedraagt fl 30.000,-

Het district hoopt te kunnen beschikken over fl 10.000,--

(zijnde fl 4.000,-- opbrengst van verkoop van het klipperschip "Rambonnet"plus een bijdrage van fl 6.000,--, welke aan het Nationaal Hoofdkwartier van de vereniging "De Nederlandse Padvinders"is gevraagd.)

Er ontbreekt dus nog een bedrag van fl 20.000,--

Hoewel het in het algemeen niet de gewoonte van de padvindersbeweging is, een beroep te doen op het bedrijfsleven, achten wij de verwerving van dit schip dermate belangrijk voor de ontwikkeling van zeeverkennen, zowel in Rotterdam als in Nederland, dat wij menen in deze aangelegenheid de welwillende medewerking te mogen inroepen van de onderneingen in onze stad, die nauw betrokken zijn bij de scheepvaart en de haven en hun te vragen ons te willen helpen, het ontbrekende bedrag bijeen te brengen.

Een foto van het schip, als mede het door een scheepsexpert opgemaakt rapport over de toestand, waarin het vaartuig verkeert, zult u ingesloten aantreffen.

In 1947 deden de autoriteiten een goede vangst, die een eind maakte aan de loopbaan van de "Rainha Santa Isabel" als smokkelschip.

Nu in 1954 willen wij gaarne een goede vangst doen door de schoener in eigendom te verwerven en hem aan een waardiger bestemming te geven als zeeverkennersschip. Wij zouden het bijzonder waarderen, als u ons zoudt willen helpen, dit plan te verwezenlijken.

Toelichting d.d. 2008

Uit de brief blijkt dus dat in principe het plan was om het schip voor geheel district Rotterdam te gebruiken. Inderdaad zoals in de brief staat vermeldt had ook Fridtjof Nansen haar opkomsten in de schuilkelder van het Zuiderziekenhuis vanaf juli 1946.

Van het ambitieuze plan is zoals ik uit de archieven kan opmaken niet heel veel terecht gekomen.

Wel kreeg de Fridtjof Nansen groep 12 het schip toegewezen en de taak haar te onderhouden. Dat heeft de groep tot 1965 kunnen volhouden.

Uit een brief november 1956 van District Rotterdam bleek eigenlijk al dat het een niet haalbare zaak was en men voornemens had het schip te ruilen tegen een ijzeren schip. Men had berekend dat minstens fl 50.000,- gulden nodig was om de schoener echt varend te krijgen en dat dan nog zonder plaatsing van een goede motor.

Hier de eindconclusie van die brief nov 1956;